Wakacje w pełni, a jak wakacje to i obowiązkowo lektura Nie ma dla mnie milszego skojarzenia niż słońce, plaża, książka i błogi spokój. Tym razem na urlop zabrałam książkę dr Elizabeth Blackburn i dr Ellisy Epel "Telomery i zdrowie". Czy warto było zabierać tak ciężki temat na wakacje? Na to pytanie odpowiem w dzisiejszym wpisie.

Kim są autorki?

Prawdopodobnie nazwiska autorek książki- dr Elizabeth Blacburn i dr Ellisy Epel, podobnie jak mi, niewiele mówią przeciętnemu czytelnikowi. Natomiast biografia obu jest imponująca.

Dr Elizabeth Bluckburn jest laureatką Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny sprzed 9 lat za odkrycie wpływu telomerazy i telomerów na procesy starzenia. Kieruje lub kierowała (teraz jest na emeryturze) instytucjami lub stowarzyszeniami prowadzącymi prace badawcze w zakresie medycyny.

Doktor Elissa Epel jest uznanym psychologiem, prowadzi badania nad stresem, starzeniem się i otyłością.

Biografia obu pań brzmi więc dość poważnie. Do tego proponują nam w swojej książce poważny temat: telomery i zdrowie.

Co to są telomery?

Telomery są to końcowe fragmenty naszych chromosomów. Długo nie wiedziano, do czego są nam właściwie potrzebne, aż do czasu odkryć naszych autorek. Okazuje się, że ich zadaniem jest ochrona chromosomów i to od nich zależy, jak szybko starzeją się i umierają nasze komórki.

To właśnie dr Blackburn i Epel przeprowadziły badania, które ukazały olbrzymi wpływ telomerów na zdrowie. Mało tego, zdobyły wiedzę, jak wpływać na ich funkcjonowanie w sposób zatrzymujący, a nawet odwracający procesy starzenia na poziomie komórkowym.

I oto dzisiaj, dzięki książce "Telomery i zdrowie", wiedza o tym, jak zachować zdrowie i młodość, trafia do każdego głodnego wiedzy czytelnika.

Do czego taka wiedza jest nam potrzebna?

"Starzenie się i śmierć są nieuniknione, ale to, w jakiej kondycji dotrwamy do końca naszych dni, zależy tylko od nas. Możemy sprawić, że jakość naszego życia będzie lepsza i że wykorzystamy je w pełni."

Pewnie każdy z nas nie raz zastanawia się, dlaczego niektórzy starzeją się szybciej od rówieśników, z kolei inni nic sobie nie robią z upływającego czasu. W przypadku tych pierwszych świetny wygląd tłumaczymy dobrymi genami przekazywanymi z pokolenia na pokolenie (przecież matka tej osoby też długo wyglądała świetnie!), przyjemną i niestresującą pracą, łatwym życiem, drogimi kremami. Myślimy o jakimś jednym cudownym czynniku, który odgrywa tu rolę, żałując, że natura nie obdarowała nas takim zestawem genów lub dziwiąc, że te same kremy nie wywołują żadnych widocznych efektów.

Okazuje się jednak, ze nie ma jednego czynnika zapewniającego zdrowy i młody wygląd, a jest to zbiór czynników składający się na nasz styl życia. To cały ich zestaw wpływa na długość telomerów. Ich skracanie wiąże się bowiem ze skracaniem długości życia. Ale telomery nie mogą też być zbyt długie, bo zwykle wynika to z rozpaczliwie podejmowanych procesów naprawczych, co kojarzy się z niekontrolowaną proliferacją komórek w przebiegu nowotworów.

Telomeraza- lekarstwo na krótkie telomery

Okazuje się, że w ciągu życia telomery mogą się nie tylko kurczyć, ale też wydłużać. Jest to możliwe dzięki enzymowi o nazwie telomeraza, który odnawia telomery poprzez dodawanie fragmentów DNA na ich końcach. A dobra wiadomość jest taka, że wszyscy mamy wpływ na aktywność telomerazy i długość telomerów. Co prawda nie zawsze mamy wpływ na wszystkie czynniki powodujące szybsze starzenie, jak np. sytuacje wyzwalające w nas stan silnego i długo trwającego stresu (przykładem podanym przez autorki jest stres doświadczany przez matki opiekujące się własnymi niepełnosprawnymi dziećmi). Ale dzięki nauce radzenia sobie z własnymi emocjami, techniki relaksacyjne, niezamartwianie się na zapas, można poziom odczuwania stresu i aktywność telomerazy modyfikować.

Jak osiągnąć właściwą długość telomerów?

Nie będzie zaskoczeniem, że znaczenie mają styl życia i odżywiania, sposób radzenia sobie ze stresem. Jednak nie mogą mieć one charakteru noworocznych postanowień, o których nie pamięta się już z początkiem lutego. Są to wzorce o charakterze długofalowym, proste do wdrożenia przez każdego.

"Na stronach naszej książki nie znajdziesz kuracji, które zadziałają od ręki. Znajdziesz natomiast konkretne, poparte badaniami wskazówki, mogące zapewnić ci w przyszłości zdrowsze, dłuższe i bardziej spełnione życie. Niektóre z przedstawionych rad nie są niczym nowym. Niemniej jednak zrozumienie stojących za nimi mechanizmów może zmienić sposób, w jaki będziesz postrzegał i przeżywał swoją codzienność."

Czy młody wygląd jest istotny?

Jest.

I nie chodzi o to, aby w wieku 40 lat lat wyglądać za wszelką cenę na lat 20. Chodzi o to, że wygląd zewnętrzny jest odbiciem tego, co się dzieje w środku. I oczywiście długości telomerów. Krótkie telomery powiązano nie tylko z przedwczesnym starzeniem się, ale też chorobami serca, układu oddechowego, demencją itd. Nie dziwi również, że krótkie telomery obecne są u osób poddanych przewlekłemu stresowi.

Dla kogo jest książka "Telomery i zdrowie"?

Niewątpliwie temat telomerów i telomerazy jest zagadnieniem mocno osadzonym w nauce. Sposób jego prezentacji przez autorki jest jednak na tyle nieskomplikowany, że czytelnik nie ma problemu z trudnymi pojęciami czy niezrozumiałymi zjawiskami. Każdy, oczywiście zainteresowany tematem, może z łatwością przyswoić prezentowaną wiedzę.

Mnie osobiście dodatkowo urzekł język, jakim książka została napisana. W trakcie lektury nie ma się wrażenia, że autorkami są naukowcy obracający się w świecie wielkich badań i doniosłych odkryć, ale raczej dziewczyny z sąsiedztwa znające imię twojego psa oraz zainteresowania najmłodszego dziecka. To wszystko sprawia, że zupełnie mimochodem wkraczasz w świat nauki w sposób łatwy i przyjemny.

Mam nadzieję, że przekonałam Cię do przeczytania książki "Telomery i zdrowie". Jeśli szukasz książki do walizki, myślę, że podobnie jak ja, nie będziesz żałować wyboru.

Jeśli jednak szukasz innej książki, może zainteresują Cię wcześniejsze recenzje:

• O dialogu jelit z mózgiem czyli "Zdrowa głowa" doktora Davida Perlmuttera
• Co czytać w wakacje, czyli książki o zdrowiu i zdrowym odżywianiu, które polecam
• "Zdrowe dzieciaki" Fuhrmana, czyli jak odżywiać dzieci, żeby były zdrowe 

Elizabeth Blacburn i Ellisa Epel, Telomery i zdrowie, przeł. Jakub Piątkowski, Łódź, Galaktyka, 2017, ISBN 978-1-4555-8797-1.