Jednym z objawów u mojej córki przed zdiagnozowaniem nietolerancji glutenu była zgaga i uczucie ciała obcego w gardle. Znasz to?
   Dwumiesięczne leczenie wg standardów i zaleceń gastroenterologa nawet nie złagodziło dolegliwości. Zalecenie to opierało się na stosowaniu leków z grupy inhibitorów pompy protonowej (np. Controloc, Helicid, Prazol- leki te są stosowane także w chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy) w coraz większych dawkach oraz zmianie diety. W diecie należało wyeliminować cytrusy, soki owocowe, wafle ryżowe, czekoladę, natomiast bazą posiłków miał być jasny chleb z wędliną i słaba herbata. Do innych niewskazanych produktów należą: kawa, napoje gazowane i alkoholowe, potrawy tłuste i smażone.

   Znasz to?

   Jeśli cierpisz na chorobę refluksową przełyku prawdopodobnie znasz te dolegliwości, leki oraz zalecenia dietetyczne.
   Aktualnie, na podstawie zgłaszanych objawów, przypuszcza się, że aż 30 % ludzi krajów kultury zachodniej cierpi na tę przypadłość, a liczba ta rośnie w sposób ciągły.
   Jest jednak dość spora grupa pacjentów- między 10-40 %- którym standardowe leczenie nie pomaga. 

   Co to jest refluks żołądkowo- przełykowy?

   Termin refluks żołądkowo- przełykowy odnosi się do zjawiska zarzucania treści z żołądka do przełyku prowadzącego do jego zapalenia, wystąpienia uciążliwych objawów pogarszających jakość życia oraz odległych powikłań.
   Zgaga, czyli uczucie palenia w przełyku, jest najbardziej typowym objawem choroby refluksowej, ale pacjenci często dodatkowo podają objawy takie jak: cofanie kwaśnej treści z żołądka (nazywają to nadkwasotą), nudności, ból gardła, kaszel, uczucie przeszkody w gardle, ból w klatce piersiowej.
   Różnorodne objawy zgłaszane przez pacjentów oraz wiele czynników klinicznych lub demograficznych (jak wiek, masa ciała, choroby współistniejące) powodują, że nie jest to choroba jednorodna. Tak jak różne mogą być czynniki wpływające na rozwój choroby, tak różne mogą być możliwości jej leczenia.

   Do najczęstszych wymienianych przyczyn refluksu żołądkowo- przełykowego należą: zaburzenia czynności dolnego zwieracza przełyku, opóźnione opróżnianie żołądka, otyłość, ciąża. Może występować w przebiegu chorób ogólnoustrojowych, jak cukrzyca, jak i pod wpływem niektórych leków czy alkoholu.

   Zanim rozpocznie się jakiekolwiek leczenie, należy zwrócić uwagę na obecność objawów alarmowych. A więc jeśli uczuciu palenia w przełyku lub przeszkody w gardle towarzyszą: zaburzenia połykania (trudności z przełknięciem kęsa pokarmu), ból przy przełykaniu, niekontrolowane chudnięcie lub krwawienie z przewodu pokarmowego, należy pilnie skonsultować się z lekarzem, żeby nie opóźnić właściwej diagnostyki i leczenia.

   Przyjęte metody leczenia refluksu żołądkowo- przełykowego

   Dotychczas złotym standardem leczenia zgagi było stosowanie leków z grupy inhibitorów pompy protonowej. Związane było to z przekonaniem, że jedynie kwaśna treść cofająca się z żołądka wywołuje zgagę i inne objawy refluksu. Naturalną więc konsekwencją takiego przeświadczenia było neutralizowanie odczynu treści żołądkowej poprzez blokowanie wydzielania kwasu solnego przez komórki okładzinowe żołądka. Jednak wraz z rozwojem nowocześniejszych metod diagnostycznych stwierdzono, że także niekwaśna treść z żołądka lub dwunastnicy może wywoływać te same objawy. Podawanie więc tych leków w tym przypadku mija się z celem.
   Mimo to, w aktualnych w zaleceniach utrzymano że, jeśli pacjent nie odpowiada na dotychczasowe leczenie, zaleca się podwojenie dawki leku inhibitora pompy protonowej. Zalecenie to wynika z faktu, że część ludzi, wskutek genetycznej predyspozycji, zdecydowanie szybciej metabolizuje lek, co skraca czas jego działania.
   Leki te hamują wydzielanie kwasu żołądkowego. Nie są jednak lekami w pełni bezpiecznymi i wolnymi od działań niepożądanych. Należą do nich niedobór magnezu, objawy brzuszne: skurcze, bóle brzucha lub biegunka, rozwój bakterii Clostridium difficile, bakteryjny przerost jelita cienkiego.
   Jeśli i to leczenie nie pomaga, dołącza się leki przeciwdepresyjne.
   Jeśli dalej nie ma poprawy, należy rozważyć leczenie operacyjne.

   Ale...

   Pamiętać należy, że aż 30 % pacjentów z rozpoznaną celiakią doświadcza objawów refluksu. Jest to również częsty objaw u pacjentów z nieceliakalną nadwrażliwością na gluten. Biorąc pod uwagę, że zaledwie kilka procent chorych wie o swojej chorobie związanej z nieprawidłową reakcją na gluten, skala zjawiska jest trudna do oceny i niedoszacowana. Zdecydowanie za rzadko myślimy o takiej zależności.
   Natomiast szczególnie w przypadkach nawrotowego refluksu, bez poprawy po standardowym leczeniu, powinno się taką zależność wziąć pod uwagę. W badaniu opublikowanym w 2011 roku stwierdzono większą częstość występowania ciężkiego lub umiarkowanego refluksu żołądkowo- przełykowego u pacjentów z celiakią w porównaniu do ludzi zdrowych (odpowiednio 30 % i 5 % w obu grupach). Poza tym pacjenci z celiakią szybko i trwale odpowiadali na zastosowanie diety bezglutenowej w usuwaniu objawów refluksu i nie wymagali innego leczenia.
   Tak było też w naszym przypadku: zmiana diety dała szybkie ustąpienie zgagi i uczucia dławienia w gardle. Jasne pieczywo zostało zamienione na wafle ryżowe, a słaba herbata na soki owocowe. Zupełnie odwrotnie niż w pierwszych zaleceniach.
   Dlatego jeśli męczy Cię zgaga pomimo klasycznego leczenia i diety, pomyśl o innym rozwiązaniu- odstawieniu glutenu. Oczywiście najpierw wyklucz celiakię (jak to zrobić pisałam we wpisie Jak rozpoznać lub wykluczyć celiakię). Istnieje szansa, że w ten sposób pozbędziesz się uciążliwych objawów i unikniesz niepotrzebnego leczenia.

Literatura:
1. Nachman F., Vazquez H. i wsp. : Gastroesophageal reflux symptoms in patients with celiac disease and the effects of a gluten- free diet w Clin Gastroenterol Hepatol. 2011